زلزله تهران و چهار گسل خطرناک آن
بحث زلزله نقل قول شبانه روزی مردم شده است و در واقع زلزله تهران کابوس مداومی است که چندین سال است در کلام مردم یافت می شود، ذکر این نکته قابل توجه است که گسل های تهران فعلا در آرامش هستند، هر چند زمان فعال شدن گسل ها قابل پیش بینی نمی باشد. پس بهتر است بدانیم که کدام مناطق بر روی گسل ها قرار دارند، توان این گسل ها چقدر است و منزل ما در کجای این حادثه می باشد.
4 گسل اصلی در زلزله تهران
بر اساس تحقیقات گسترده زمین شناسی در تهران، این شهر بر روی مجموعه ای از گسل های کوچک و بزرگ بنا شده که در حال حاضر چهار گسل اصلی بیشترین نگرانی ها را در صورت رخ دادن زلزله تهران به همراه دارد.
چهار گسل اصلی عبارتند از:
- گسل ری
- گسل شمال تهران
- گسل مشا
- گسل پردیسان (به تازگی کشف شده)
1) گسل ری با طول تقریبی بیست کیلومتر که محدوده جاده خاوران تا چهاردانگه را در بر می گیرد و یک شاخه از این گسل به نام ری شمالی تا نزدیکی بهشت زهرا و بزرگراه ری ادامه می یابد.
2) گسل شمال تهران شامل تمامی مناطق مورد تلاقی دشت تهران با دامنه کوه می باشد که با طول تقریبی 90 کیلومتر از شمال کرج تا لشکرک در شرق تهران را شامل می شود و مناطق شمال شهر بر روی آن واقع می باشد.
3) گسل مشا نزدیک به چهار صد کیلومتر است و در محل سد لتیان با گسل شمال تهران برخورد دارد و بزرگترین گسل تهران است.
4) گسل پردیسان که حد فاصل میان اتوبان های حکیم و همت قراردارد و از ونک تا انتهای شهرک غرب را در بر می گیرد.
در بین این گسل های اصلی گسل های کوچک دیگری نیز قرار دارند، گسل نیاوران، گسل محمودیه که اراضی هتل استقلال و مجتمع آتی ساز را در بر میگیرد، گسل شیان، گسل امامزاده داوود، گسل کهریزک و … گسل هایی دیگری نیز وجود دارد که یا به گسل های اصلی وصل می شوند یا مستقل هستند. گسل های بالای ده کیلومتر می توانند شروع کننده زلزله های بزرگ یا ادامه دهنده آن باشند. در صورت بروز زلزله تهران هر کدام از این گسل ها توان بالقوه ای دارند که در ادامه توان لرزشی آنها را بررسی خواهیم نمود.
توان لرزشی گسل های اصلی در صورت بروز زلزله تهران
بر اساس تحقیقات انجام شده در صورت فعال شدن هر کدام از گسل های اصلی تهران، به هیچ وجه نمی توان انتظار زلزله ای کمتر از حداقل 7 ریشتر را داشت که این توان بالاقوه انرژی آزاد شده در گسل ها، می تواند تا 9 ریشتر نیز برسد.
درجه مرکالی (میزان تخریب) هم بین عدد 7 تا 10 خواهد بود (مرکالی از 1 تا 12 شماره بندی می شود و 5 مرکالی شما را از خواب بیدار می کند). البته با لرزش هر کدام از این گسل ها شدت زلزله در پهنه 730 کیلومتری تهران متفاوت است. با بررسی 4 گسل اصلی این شهر از نگاه نزدیکی به هر گسل شهر، می توان به سه تقسیم بندی رسید. در صورت بروز زلزله 9 ریشتری بخش های نزدیک به کانون لرزش تا 9 ریشتر را تجربه خواهند نمود و مناطق دورتر تا 7 ریشتر را تجربه می کنند ولی اکثر پهنه تهران زلزله ای مابین 7 تا 8 ریشتر را تجربه خواهند کرد. گسل های با عمق چندین کیلومتری در تهران غالبا با کانون زلزله نزدیک به سطح، دچار لرزه می شوند که می توان گفت اگر زلزله تهران و لرزش چهار گسل اصلی شهر اتفاق بیفتد ما شاهد کانون های زلزله در عمقی مابین 5 تا 20 کیلومتری سطح زمین خواهیم بود که این بر شدت و تاثیر گذاری تکانش آن نتیجه مستقیم خواهد داشت.
بررسی نواحی شهری در صورت وقوع زلزله تهران
برج های بالای هشت طیقه در صورت نداشتن شرایط استاندارد ضد زلزله در زلزله هایی با ریشتر بالا می توانند کاملا واژگون شوند. مناطق 1، 2 ، 3، 5 و 22 مستقیما بر روی گسل شمال و یا گسل نیاوران هستند، منطقه بیست مستقیما بر روی گسل ری و مناطق 15، 16، 18 و 19 در همسایگی این گسل فعال هستند، تقریبا از ونک تا سعادت آباد هم، تحت تاثیر گسل های پردیسان و داودیه قرار دارند. پس در صورت بروز زلزله تهران تقریبا با اختلاف شاید یک ریشتر همه مناطق تهران تحت تاثیر زلزله مرکز کانونی قرار خواهند گرفت، گسل مشا در محل سد لتیان با گسل شمال تهران تلاقی دارد و این کانون مشترک کلیه مناطق شرقی تهران را درخواهد نوردید.
اما بیشترین آمار خرابی و تلفات احتمالی در زلزله تهران مربوط به دو گسل خواهد بود:
گسل شمال بدلیل اینکه بیشترین واحد مسکونی بر روی خود گسل ساخته شده است و همچنین گسل ری نیز به دلیل تراکم بیش از حد جمعیت و بافت بسیار فرسوده و قدیمی.
به گزارش آسان طب در هنگام زلزله تهران، احتمالا مناطق 12 و 11 که شامل بازار قدیم و بافت قدیمی و کوچه پس کوچه های غیر قابل دسترس هستند آسیب فراوانی می بینند و کمترین آسیب را منطقه ارگ قدیم تهران خواهد دید. امید است امداد و نجات اولیه را برای حفظ آرامش خود و عزیزانمان بیاموزیم.
منبع : https://mag.asanteb.com
