مسمومیت ها از تشخیص تا اقدامات درمانی آن
مسمومیت ها در زندگی مدرن، تقریبا به شکل محسوس و نامحسوس همه روزه در حال گسترش است. آلودگی هایی که به همراه خوراکی ها، تنفس و یا هر سیستم ورودی به بدن، هر روزه ما را تهدید می کند و نا آگاهی ما از مسمومیت و آنچه می تواند ما را مسموم کند هر روز تعدادی از هموطنانمان را راهی بیمارستان می کند. در این مطلب می خواهیم بدانیم مسمومیت چیست و عوامل مسمومیت زا چه مواردی هستند.
انواع مسمومیت ها چیست
هر آن چیزی که باعث بر هم خوردن شیمی طبیعی بدن شود برای بدن عاملی سمی است پس در نظر آسان طب هر گونه ورود مواد سمی به بدن و بر هم زدن نظم شیمیایی طبیعی را مسمومیت می نامیم. اما نکته ای که باید در نظر گرفت منظور از مواد سمی صرفا موادی مانند سم مارها و ویروس ها و یا هر چیزی در این دسته نیست بلکه برای بدن، مصرف بیش از حد و میزان مشخص و استاندارد آب هم یک سم به حساب می آید. پس گستره مواد سمی و مسمومیت زا علاوه بر آنچه می شناختیم می تواند شامل موادی هم باشد که برای بدن مفید هستند اما با بالا رفتن میزان مشخص یا کاهش میزان در بدن هم می تواند فرد را مسموم کند پس باید بدانیم عوامل مسمومیت ها چیست و راه های ورود آن ها را بهتر بشناسیم.
ورودی های مواد سمی در مسمومیت ها
مواد سمی تنها به 5 روش امکان ورود به بدن ما را دارند:
- از راه دهان
- استنشاق
- جذب پوستی
- تزریقی
- امواج
• شایع ترین مسمومیت های زندگی شهری از طریق دهان و مصرف موادی است که به هر دلیلی برای بدن شاخص سمی دارند. غذای مانده، سموم شیمیایی همراه با مواد غذایی، آب آلوده و … متاسفانه در این بین غالب این مسومیت ها آگاهانه اتفاق می افتد.
• مسمومیت های استنشاقی جزء آن دسته موارد هستند که فرد با توجه به دم و بازدم مداوم هوای اطراف، آلودگی های با درصدهای متفاوت را استنشاق می کند که می تواند باعث مسمومیت های آنی مانند گازگرفتکی با گاز co باشد و یا مسمومیت های مدت دار مانند مسمومیت طولانی مدت در هوای آلوده با سرب موجود در هوا اتفاق بیفتد.
• دسته ای از مسمومیت ها هم مربوط به موادی است که از طریق پوست وارد قلمرو داخلی بدن شده و باعث مسمومیت می شود که می توان از قارچ های سمی نام برد که لمس آنها هم بسیار کشنده و خطرناک است، لمس مواد سیانید دار مثال دیگری است که به سرعت بر روی سیستم تنفسی تاثیر گذاشته و حتی می تواند باعث مرگ شود.
• مسمومیت ها توسط بخش تزریقی به 2 بخش عمده تقسیم بندی می شود. مثلا سم ناشی از تزریق توسط دندان های مار و مارگزیدگی، عقرب گزیدگی، انتقال عامل هاری توسط دندان های سگ هار، نیش زنبورها و دسته ای که مربوط به تزریقات مواد مخدر در اشخاص مصرف کننده آنها می باشد.
• امواج گسترده موجود در فضای زندگی ما یکی از عوامل مدرن مسمومیت هاست که با تاثیرات طولانی مدت عواقب مخربی بر جای می گذارد.
به این شکل و با این توضیح ما با 4 دسته اصلی ورود مواد سمی و شکلیت هر کدام آشنا شدیم. در مسمومیت ها آنچه مشخص است میزان قابل توجهی از اتفاقات نوشته شده در بالا می تواند به وجود نیاید و یا ما با آگاهی خودمان را در معرضش قرار ندهیم اما شمایل زندگی مدرن، ما را در معرض این عوامل محرک نظم طبیعی بدن قرار داده است پس باید به عنوان عنصر بالقوه آموزش های لازم امدادی را برای انواع مسمومیت ها ببینم تا بدانیم در مواقع ضروری چه اقداماتی باید انجام دهیم.
نشانه های عمومی مسمومیت ها
مسویمت ها بر اساس نوع مواد وارده و محل ورود، شکل های متفاوتی از علائم و نشانه ها می تواند داشته باشد اما غالبا چند نشانه مشترک در بین اکثر آنها دیده می شود که می تواند برای ما کافی باشد تا بتوانیم نگاه امدادی خود را با شرایط مصدوم هماهنگ کنیم، مهمترین این علائم عبارتند از:
♦ حالت تهوع که می تواند لحظه ای آرام شود و لحظه ای دیگر به شدت افزایش یابد، معمولا مسمومیت در اثر مواد خوراکی در چند نوبت محتوای معده شان را بالا می آورند که این امر هم خطرات خاص خودش را دارد.
♦ سر گیجه و سر درد
♦ اسهال
♦ درجه دمایی نامنظم بدن که می تواند در هر لحظه تغییر کند و بدن داغ می شود سپس بلافاصله خنک شده و این نوسان بخصوص قبل و بعد از تهوع دیده می شود.
♦ دل درد، دلپیچه و انقباض عضلات شکم که در مواردی این انقباض بسیار شدید می شود.
♦ نامنظمی در ریتم قلبی که با چک نمودن نبض مصدوم کاملا قابل مشاهده است.
♦ در انواع مسمومیت ها بوی دهان فرد گاهی می تواند کمک کننده با تشخیص نوع مسمومیت هم باشد، مثلا بوی زغال در بازدم مصدوم می تواند نشان مصدومیت با CO باشد، بوی ماهی در بازدم مصدوم می تواند بوی فسفید قرص برنج باشد، در مصارف الکلی بازدم الکل نشانه مصرف الکل می باشد.
امداد و نجات مصدوم دچار مسمومیت
در مسمومیت ها اولین نکته ای که باید لحاظ شود این مطلب است که ما تنها قادر به انجام امداد و نجات اولیه هستیم و پروسه بدنی مصدوم و پاکسازی بدن مصدوم از مواد سمی احتیاج به تجهیزات و دانش خاصی دارد که تنها بوسیله کلینیک ها و بیمارستان های تخصصی انجام می شود. مثلا در مسمومیت های شدید دارویی ما تنها می توانیم مصدوم را در حالت اورژانسی به بیمارستان تخصصی مسمومیت برسانیم اما با همه این شرایط می شود فعالیت های در روند احیاء بیمار تا رسیدن تیم اورژانسی را انجام داد.
√ مصدوم را گرم نگه داریم.
√ اگر مصدوم به دلیل مواد اسیدی و یا بازی مانند کف شورها یا وایتکس و … مسموم شده بود تا جایی که می شود نگذاریم بالا بیاورد چون مواد اسیدی به همراه اسید معده می تواند برای تارهای صوتی و همچنین ریه بسیار خطرناک باشد.
√ در صورتی که مصدوم استفراغ نمود تمام تلاشمان این باشد که مواد بیرون ریخته شده در مسیر هوایی او و یا تماس با اعضایی مانند چشم او قرار نگیرد.
√ در موارد مصدومیت هایی غذایی، می توان به فرد نوشیدنی هایی با دمای معمولی خوراند تا سم و حالت سمی رقیق شده و با ایجاد حالت دفع تا حدودی سم از بدن خارج شود.
√ در موارد مسمومیت های غذایی می توان با درست کردن ترکیباتی طبیعی مانند آب لیمو ترش به مصدوم کمک کرد.
√ در موارد گزیدگی ها مانند مارگزیدگی و عقرب گزیدگی باید تا حد ممکن سریع عمل نموده و با بستن شریان های منتقل کننده خون و ساکشن محل گزش مقداری از سم را خارج نمود و به سرعت مصدوم را به مراکز امدادی رسانید.
√ توصیه های موکد در رابطه با گاز CO انجام گرفته است، گاز گرفتگی یکی از مهلک ترین مسمومیت ها می باشد پس نکات ایمنی را در این رابطه لحاظ نماییم.
√ در سفرهای پیکنیکی حتما مواد غذایی فاسد نشدنی به همراه خود ببرید و در صورت استفاده از کنسرو آن را 20 دقیقه بجوشانید چرا که اگر در کنسروی سم بود با گرمایش کنسرو از بین خواهد رفت اما در صورت ورود این سم به بدن فرد بیشتر از 20 دقیقه دوام نخواهد آورد.
√ داروها را از دست کودکان دور نگه دارید و با اولین نشانه های مصدومیت کودکان، آنها را به نزدیک ترین مرکز امدادی برسانید.
آسان طب همواره سعی نموده با ارائه تجربه های مطالعاتی و یا مشترک مسیر ساده ای را برای سلامتی آغاز کند و توصیه های کوتاه اما کاربردی انجام شده می تواند لحظه های زندگی را ناب تر نماید. امید به سلامتی همه …
منبع: https://mag.asanteb.com
